Jan Emil Stanek
(1895-1961) – jak pisał w swoich wspomnieniach pochodził „z rdzennych Górnoślązaków, którzy zaprawiali go w miłości Boga
i Ojczyzny, w bezgranicznym poświęceniu dla jej dobra i przywiązania do swych bliźnich”. Pierwszą próbę charakteru przeżył
w wieku 12 lat, gdy został postrzelony przez rosyjską straż graniczną w trakcie przemytu broni dla powstańców w Królestwie
Polskim. Od 1908 roku aktywnie uczestniczył w działalności Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W trakcie I wojny
światowej przymusowo wcielony do armii pruskiej, uczestniczył m. in. w bitwie pod Sommą. W trakcie wojny szerzył polskie
wartości narodowe wśród Górnoślązaków. W 1919 roku uczestniczył w formowaniu POW G. Śl., werbował także ochotników
do polskiej armii. Podczas I powstania slaskiego kierował kompanią siemianowicką i wydał rozkaz do rozpoczęcia powstania
na tych terenach. Zajmował się również organizowaniem broni i ochroną polskich manifestacji w okresie plebiscytowym.
W trakcie II powstania jako pierwszy wyruszył ze swoimi oddziałami do walki. W III powstaniu uczestniczył w układaniu
planów operacyjnych i organizowaniu kursów łączności. Pod koniec walk objął dowództwo Grupy „Środek” dla powiatów:
katowickiego, bytomskiego, zabrskiego i gliwicko-toszeckiego. W międzywojniu działał w NChZP, ZPŚl oraz wspomagał
weteranów powstań śląskich. Po upadku kampanii wrześniowej 1939 podjął działalność konspiracyjną, pełniąc m. in. funkcję
komendanta Śląskiego Legionu Armii Krajowej. Aresztowany w grudniu 1941 roku, skazany na śmierć i osadzony kolejno
w obozach: Mysłowice I, Gross-Rosen i Sachsenhausen, gdzie wykonywano na nim eksperymenty medyczne. Cudem przeżył.
W trakcie wyzwolenia obozu przez żołnierzy amerykańskich ważył jedynie 34 kg. Po wojnie nadal prowadził działalność
narodową, wielokrotnie aresztowany przez UB. Zmarł w zapomnieniu w czerwcu 1961 roku.
W roku 2009 powstał film z serii „Filmowa Encyklopedia Powstań Śląskich”.
Bohaterem odcinka jest Jan Emil Stanek - uczestnik powstań śląskich.
Kadr z filmu. Link do filmu umieszczono w zakładce [ LINKI ]